http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-05-31/010/001/askatasunaren_lehentasuna.htm

2013-05-31

Herri eta egonkortasun akordio» bat lortzeko proposamena egin die Iñigo Urkulluk, berriki, PSE eta PPri, EH Bildurekin eta UPDrekin ezin dela ados jarri argudiatuta.

Koalizio bat osatzeko prestutasunik eza aurpegiratu dio EH Bilduri, eta «EAJk babesten duen eredu sozial eta ekonomikoa erabat ezberdina dela». UPDrengandik, aldiz, gehien bereizten duena autogobernu eredua da. Autogobernuaren aurkako jarrera «argia eta gardena» duelako baztertu du.

Gaurko egitura administratibo zatikatua eta horri dagozkion erakundeak Espainiak diseinatu ditu, indarrez; baina gero eta barneratuagoak ditugu gure imaginario eta erreferentzietan. Herria bere osotasunean gero eta galduagoa dugu gure garunean. Urkullu herri horretan etsaiak marraztutako zati batean soilik da «lehendakari», Espainiaren baimenarekin, noski. Beraz, ez da ari herri oso baten akordio baten bila, Espainiako komunitate bateko akordio baten bila baizik.

Ez luke zati horretarako akordio bat bilatu behar, herri osoaren independentziarako estrategia marraztu behar luke. Baina berak kudeatzen duen erakunde horretatik ezinezkoa da hori; etsaiak baimentzen duen kudeaketa horretan guztiz debekatua dago gure herriaren osotasuna eta askatasuna.

Kuriosoa da, bestalde, nori egin dien akordio proposamen hori: gure herria fragmentatua eta zapaldua mantendu nahi dutenei, hain zuzen ere. Erantzunak azkar heldu zaizkio:

«Herri mailako akordioak bai, baina ez «helburu subiranistak» dituztenak», erantzun diote PS(O)Ekoek. Autodeterminazioaren eta subiranotasunaren bidean ez ibiltzeko exijitzen diote.

«Independentzia eta Espainiarekiko «epekako haustura» alde batera uztea» ezinbesteko baldintza dela erantzun diote PPkoek.

Arerioak, herri honen kohesioa dute ahotan uneoro, baina ez dira ari herri libre eta oso baten kohesioaz. Espainiaren menpean dagoen gizarte baten kohesioaz ari dira. Euskal Herriaren fragmentazioa nola edo hala mantendu nahi dute. Espainiako estatu auzi bat da hori; baliabide guztiak erabiliko dituzte horretarako.

Pako Aristiri bere hitzaldi batean entzun nion: «Independentziak gure arteko fragmentazioa dakarrela dio etsaiak, baina gure herriaren benetako fragmentazioa konkista eta ondorengo okupazioak eragin eta mantentzen du bere horretan. Independentziak soilik ekarriko digu berriro osotasuna».

Hala ere, Urkulluk fragmentazioa egonkortzea bilatu du bidelagunak aukeratu dituenean. Egonkortasunak une bateko egoera bere horretan irautea bilatzen du beti; ez hala, ezegonkortasunak, ezinegonak, deserosotasunak. Hori da fragmentazio egoera batean sentitu beharko lukeena, eta egoera hori desegonkortu.

Gaurko zatiketa eta okupazio egoera egonkortzea eta iraunaraztea etsaiak bakarrik izan behar luke helburutzat; ez, noski, euskal herritar batek. Honek irauli egin beharko luke egoera hori, benetan min egiten badio, egiazki bere herriaren independentzia lortu nahi badu.

Bestalde, EH Bilduko legebiltzarkideen iritziz, lehendakariak bide horren aldeko apustua egin du EAJk, PSEk eta PPk eredu sozioekonomiko berbera defenditzen dutelako, eta jakin badakielako PSEren eta PPren eskutik ez dela «sakoneko aldaketarik» bultzatuko. «Lehendakariak krisialdi honetara ekarri gaituzten politiken inguruan sortu nahi ditu gehiengoak, eta horregatik uzten du albora EH Bildu.

Oskar Matutek esan du «eredu sozioekonomiko zaharkitu» bat bere oinarrian duen akordio eskaintza horretatik ondoriozta daitekeela, baita Urkulluk subiranotasunari uko egin diola ere.

Inork ez al dio herri honetan lehentasun estrategikoa eman behar independentziari, askatasunari? Noiz arte arazo sozial eta nazionalaren arteko bereizketa? Arazo nazionala arazo soziala da; ez hori bakarrik, lehenengo arazo soziala da estrategikoki beste arazo guztiak konpontzeko beharrezko baldintza. Herri bat menperatua dagoenean egin behar den bereizketa bakarra da menperatzaileen eta menperatuen artekoa, ez eredu sozioekonomiko ezberdina dutenen artekoa. Lagunak menperatuen artean aurkitu behar dira, ez menperatzaileen «ezkertiar» edo «eskuindarren» artean. Guk edozein arazo konpondu nahi badugu, beti aurkitzen dugu arazo nazionalaren horma.

Japoniak Txina inbaditua zuenean, armada han zegoelarik, Maok oso garbi zuen bereizketaren marra non zegoen: Txinaren independentziaren alde zeudenek elkarturik aritu behar zutela zioen, ezkertiarrak zein burgesia; independentzia lortu artean, Txinako burgesiarekin bat egitearen aurka zeudenak etsairik handienak zirela.

Herri honetan beti dauka garrantzi handiagoa akzidentala denak substantzia denak baino, beti da inportanteagoa adjektiboa, izena baino; ez bazara existitzen, ordea, ez bazara independentea, ezin da ezer lortu.

Hemen batzuek nahiago dute inperialistekin bat egin, eredu sozioekonomiko bera dutelakoan, eta besteek krisi ekonomikotik ateratzeko beharrezkoak diren «sakoneko aldaketak» lehenesten dituzte, independentzia aipatu gabe, «eredu sozioekonomiko zaharkitu» bat aipatuz lehenik, eta, ondoren, Urkulluk subiranotasunari uko egin izana.

Euskal Herriaren askatasuna nahi dutenen indarra egoki kudeatuko duen lidergo berri bat behar dugu. Askatasunik ez duen herri bateko lidergoak eredu sozioekonomikoari lehentasuna emateak indar zatiketa dakar, eta horrek etsaiari egiten dio mesede, ez ordea herri zapalduari. Arerioak, gure independentziaz ari denean, oso garbi dauka bere jokaera: osotasun batean aritzen dira ezker-eskuina, espainiarrak dira beste ezer baino lehenago.

Guk gure herriaren askatasuna lortu eta egonkortu behar dugu; helburu hori dutenen indar guztiak batu behar ditugu. Horretarako, independentzia estrategikoki lehenetsi behar dugu, Euskal Herriaren edozein eredu ekonomiko edo kultural lortzeko albora ezina delako. Oso miresgarria da eta guztiz beharrezkoa jende asko, bakoitza bere arloan, egiten ari den lana, baina ez da nahikoa; politika ere egin behar da, beharrezkoa baita gure herria askatzeko, baita beste lan horiei zentzua emateko ere.

http://paperekoa.berria.info/iritzia/2012-06-09/006/002/municheko_paktua_1962_eta_gernikako_akordioa_2010.htm

2012-06-09

Municheko Paktua (1962) sinatu zutenek bazekiten Espainiak Europan sartu beharra zuela frankismoa desagertzerakoan. Horretarako diktadura gainditu behar zen, Francoren ondorengo «trantsizio demokratiko» bat bermatu behar zen. Hori izan zen, hain zuzen ere, Municheko Paktuak prestatu zuena: Espainiako diktadura sistema demokratiko bihurtu zedin egin beharreko trantsizioa. Bitartean, horrelako paktuarekin, ezker oposizioak merituak irabazten zituen egiazko boterearen aurrean.

Epe laburrez bada ere — 1936ko urritik 1937ko abuztua—, izan genuen gure gobernu propioa.

Zoritxarrez, Francoren garaia amaitu zenean, guk ahalbidetu genuen Espainiaren label demokratikoa. Gu sartu ginen bere sistema unitarioan, bere orbitako satelite baten moduan. Subjektu politiko bat izaten jarraitu ordez, Espainiaren barnean desegin ginen. Municheko paktua sinatzeak hori suposatu zuen, automatikoki. Desadostasun ahotsak entzun ziren Munichen bertan baina buruzagiek ez zieten jaramonik egin.

Akordio horrek erabat husten zituen atzerrian zegoen euskal gobernuaren identitate ezaugarriak. Garai hartan berehalako autonomia deitu zena exijitzea, gutxieneko baldintza bat zen Euskal Herria subjektu politiko bat izan zedin Espainiaren aurrean. Ondorengo edozein negoziazio batean bi aldeetako bat ez bada subjektu politikoa, ez dago negoziaziorik, ez dago erlazio politikorik; beste erlazio mota bat sor daiteke: morala edo etikoa, baina ez politikoa.

50 urte igaro dira eta ez da ikusten independentzia lortzeko estrategia berririk: betiko akatsak behin eta berriro; eskarmentuak ez du gurean inolako baliorik.

Gernikako Akordioak indarkeriarik gabeko egoera eta normalizazio politikorako baldintza batzuk jartzen ditu: ETA desagertzea, eskubide zibil eta politiko guztien aitortza, inoren aurkako mehatxu, presio, jazarpen, atxiloketa eta tortura mota guztiak desagertzea, edozein dela ere pertsona horien jarduera edota ideologia politikoa, eta presoen aurkako espetxe-politika etetea.

Ondoren, ezinbestekotzat jotzen du elkarrizketarako eta negoziazio politikorako guneak zabaltzea gatazkaren zioak eta ondorioak osotasunean aztertzeko. Gai politikoak konpontzeko, soilik bitarteko demokratikoak eta baketsuak erabiltzea proposatzen du, indarkeriarik ez erabiltzea eta akordioak errespetatzea. (…)

Akordio horretan protagonismo esklusiboa izango duten Euskal Herriko kultura politiko guztien artean bi alde nabarmendu daitezke: Euskal Herri independente bat aldarrikatzen dutenak eta besteak. Besteak esaten dudanean, Espainiar eta frantziar estatuek bere soberania zapaltzailearekin jarraitzearen alde daudenez ari naiz.

Bi alde horietatik, batek dauka indarra, biolentzia, eta biolentzia erabiltzearen mehatxua egiteko gaitasuna, hau da, politikaren muina; guk, aldiz, ez. Guk zilegitasun osoa dugu independentzia aldarrikatzeko. Besteari, ordea, ezin zaio inongo zilegitasunik aitortu, defendatu eta mantendu nahi duen egoera, gaurkoa alegia, armen bidez egindako konkista baten ondorioa delako eta Euskal Herriaren borondatearen aurka doalako. Biolentzia alde bakarrean dagoenean, ez dago akordiorik, inposizioa baizik.

Edukiei buruz, inork onartu behar al digu nazio bat garenik, edo independentzia —beste egoera batzuen artean— erabakitzeko eskubidea dugunik? Independentzia indarrez kendu ziguten eta, uko egin ez diogunez, ezarri egin behar dugu. Nola ezarri da gakoa. Ez noski kendu zigutenei egindako baimen eskaera baten bidez.

Espainiaren orbitatik kanpo mugituko den erakunde indartsu bat sortu behar da. Erakunde horrek bere indarra erakusten duenean negoziatu ahal izango dira, gobernu indartsuen artean, estatu indartsuen artean, independentziarako baldintzak.

Bitartean, hobe dugu erresistentzia eraginkor bat antolatu, galtzaile ziurrak izango garen negoziazio mahai batean, arerioak beto eskubidearen bidez erabakitako edukiak eta baldintzak onartzera behartuak izatea baino.

Gernikako Akordioak, estatua edo subjektu politiko bat izatea badu helburu, bide okerra planteatu du: ordena ez da negoziazio mahai bat osatu eta hortik indartua atera nahi izatea, estatu baten jabe atera nahi izatea. Alderantzizkoa behar du planteamenduak: erakunde propio indartsu bat eratu, indarra duzula erakutsi eta ondoren, negoziazio mahaian eseri. Soilik subjektu politiko bat bazara negoziatuko dute zurekin; horrela ez bada, ez dute negoziatuko, inposatu egingo dizute.

Gernikako Akordioak ez du autodeterminazioa, independentzia, planteatzen. Geroratu egiten du. Helburua, «marko demokratikoa» —utopia bat— eraikitzea da. Euskal Herria ukatzen duen estatutu-zikloa gainditzean datzan marko horrek, Euskal Estatua eratze-bidea egiteko bermeak eskaini behar omen ditu.

Helburua da, akordioak horrela dio, autodeterminazioa eta lurraldetasuna konponduko dituen eta proiektu politiko guztiak —independentzia zaleena barne— gauzatzea ahalbidetu behar duen «marko demokratikoa» eratzea. Hor lortutako akordioa, Espainiako estatuak errespetatu egin behar du.

Kontua da Espainia ezin dela guretzat inoiz izan «marko demokratiko» bat eta Gernikako Akordioak ez du horrelakorik lortuko prozesu politiko eta negoziazio mahaien bitartez. Demokraziak ez ditu sortzen giza eskubideak; giza eskubideek sortzen dute demokrazia. Demokrazia herriaren botere politikoa da, eta ez dago herriaren botererik oinarrizko giza eskubiderik gabe.

Espainia, noizbait «marko demokratiko» bat izango bada, Euskal Herriaren independentzia aurretik onartu beharko du, eta hori ez du inoiz bere borondatez, behartu gabe, egingo. Beste irtenbiderik ez duenean, gure indarrak eta beste baldintza batzuk behartzen dutenean soilik lortuko dugu gure independentzia. Ez, ordea, berak antolatutako hauteskundeetan parte hartuz, besterik gabe bere sistema legitimatuz, eta aldi berean negoziazio mahaiak antolatuz, non denok aurreikusi genezakeen irabazlea edo galtzailea: «abertzale beti galtzaile». Ez da izango abisatu ez delako.