http://paperekoa.berria.info/iritzia/2012-11-04/004/001/zuei_kataluniaren_euskal_miresleoi.htm

2012-11-04

Herri bat menderatua izan denean, hiru jarrera ematen dira bere biztanleen artean:

1-Batzuk ohartzen dira okupazio bat izan zela, eta hala aitortzen dute. Berdin dio noiz, oraintsu ala aspaldixe, denboraren iragaitea ez da garrantzitsua, baizik eta ekintzaren kalitatea. Herri baten okupazioa beti da gertaera lazgarri bat herri horren historian, eta menderatzailearen propaganda lan eskergak ere ez du eraginik izango biztanle hauen memorian. Okupazioaren kontzientzia gordetzen dute, eta saiatzen dira kontzientzia hori zabaltzen, hedatzen eta transmititzen.

Garai bakoitzeko baldintzen arabera borroka egiten dute, eta borroka egitea posible ez bada, borroka egin beharraren oroimena sustraitzen egiten dute lan. Jende hau minoria izan ohi da, baina iraupen gotorrekoa, haien memoriak urteak edo mendeak iraun ditzakeena. Ezer egin gabe egon litezke luzaroan, baina ez egonean bakarrik. Etsita egon litezke, baina itxaropena galdu gabe: badute konfiantza euren bizitzaren mugatasuna gaindi dezakeen indar batengan.

2-Beste batzuk ere ohartzen dira okupazio bat izan zela, baina ez dute esaten. Badute egia lazgarriaren berri, baina ezkutatu egingo dute ideia, denborarekin ahaztua izango den itxaropenaz, okupazioak eskainiko dizkien onurak, abantailak edo erregaliak profitatzeko. Pribilegio hauek haien ondorengoentzat bermatuak gera daitezen, nahasmena bultzatuko dute, okupazio ondorengo erakunde berriak goraipatuz, gobernu berriak herriari ekarri dizkion aurrerapen eta aberastasunak goretsiz.

Okupazioaren kontzientzia suntsitzeko akulturizazioa bultzatuko dute, zatiketa, fragmentazio ideologikoa, iluntasun kontzeptuala, herriak bere historia bere hitzekin eta bere ikuspuntutik kontatzen jakin ez dezan, gertatu zena eta gertatzen ari denari buruzko definizioak ilunduz. Lelo itxura agertzen dute askotan, baina zinikoak dira; baketsu eta herri-maite itxurak egingo dituzte, baina manipulatzaileak dira. Jende hau ere minoria izan ohi da, baina okupazioa onartuz ikasi dute dominazioa hedatzeko baliagarriak diren tresnen erabilera. Izua zabaltzen artistak dira, paralisia, etsipena. Baina beldurti biziko dira beti beldurra ongizatearen oinarri bihurtu duten hauek.

3-Bestetzuk ez dira ohartzen eta ez dakite okupazio bat egon zenik ere. Jende hau gehiengoa izan ohi da, herria deitu ohi dena. Historia nozitu egiten dute, sufrikarioak dira, baina propagandaren monopolioek hedatu duten bertsioa kuestionatzeko ahalmenik gabe, naturala dela uste dute haien egoera, eta naturaltzat hartzen lurralde-fragmentazioak, zatiketa administratiboak, urrunketa emozionalak… identitatearen pitzadura. Nahasmen kontzeptualean heziak, gu euskaldunak garaesango dute, baina Iparraldea Frantzia izango da, eta gure albokoak Nafarrak.

Osotasunaren kontzientzia galdurik, Batasunaren espiritua ebatsirik, denok Nafar Erresumako euskaldun izan ginen tokian haiek eta gu bereizketa ezarririk, normaltzat ikusiko dute lurralde bakoitzak bere prozesu hautesleak izatea, Nafarrei ez diegu esango zer egin behar duten eta antzeko esaldiak jaurtiz, eta onetsiko dute elkar lotuko gaituzten erakundeen sorrera, euro-erregioak eta osteruntzekoak.

Lehen multzoko pertsonak martiri bilakatuko dira, okupatzailearen biolentzia militarrak garbituta, hasieran, eta gero estatuaren biolentzia legitimoak erailak, atzerriratuak edo espetxean ustelduak. Historiaren ahanzturatik haietako batzuen izenak, eginak eta esanak jasoko dira tarteka, gehienetan bertso edo kantuen bidez. Hainbat testu ere agertuko da haiei buruz, ahanzturaren lainopetik arrantzatuak, berridatzi beharrekoak. Orduan erreferente bihurtuko dira oraindik ere bere herria maite dutenentzat.

Bigarren multzokoak politikari bihurtuko dira, administratzaile, legegizon, boterean aditu. Kudeaketa zuzenduko dute, zirkulazioan jarri beharreko mezuen propaganda.

Hirugarren multzoko jendeak, gizarte zabalak, bere lekua bilatzen du historian zehar. Bakan batzuek jauzi egingo dute lehen multzora, sentiberatasun edo adimen berezi batek argiturik, erreferente bilakatzeko. Beste batzuek bigarren multzora igo nahiko dute, politikagintzara, bai sistema menderatzailearen onurak bere probetxurako bideratzeko, edo bai handik herriaren borondatea hobekiago bereganatuko dutelakoan.

Interesgarriena gertatzen da, baldintza zehatz batzuen delineazio estrategikoa definitzen denean, herri horretako multzo handi batek batera jauzi kualitatibo bat ematen duenean: subjektu politikoa bilakatzen denean. Horrek esan nahi du politikoek kontrolpean zeukaten eremuan sartu direla, politikoak desautorizatuz. Herri bat esnatu egin dela esan ohi da orduan. Ezin hobeto deskribatu du prozesua Paul Bilbaok elkarrizketa batean: «Katalunian zabaldu den ziklo honetan poztu nauen lehen gauza herri mugimendutik sortu izana da, eta eztabaida kokatu izana kokatu behar den tokian, eta ez alderdiek nahi zuten tokian. Herriak hartu du hitza, eta gero politikariengana joan dira konpromisoak eskatzera».

Lehen multzoko erreferenteek bizirik gorde zuten askatasun txinpartak masa kolektiboaren borondatea irazeki du, subjektu politikoa sortuz: mendeetako porrota, aldez edo moldez, elikatu eta kudeatu duten politikoen lekua hartu duen indar eraldatzailea. Guk oraindik ez daukagun altxorra.

«Gu ez gara Katalunia», esan zuen Laura Mintegik kanpainan; «Hau ez da Katalunia», esan zuen Pedro Miguel Etxenikek. Eta beste askok. Arrazoia dute. Haiek, populazioaren %20a, kalean (Artur Masen datua), politikariei zer egin behar duten esaten. Gu, populazioaren %65a (EAEko hauteskundeen datua), politikariei entzuten, ea zer egin behar dugun hurrena.

Baina lehen adiskidetzat geneuzkanak, orain ez ditugu maisutzat onartu nahi. Ikasgai ederra eman digute hauteskundeetarako. Ondorengorako ere bai. Ikusiko dugu ea Kataluniako politikariek baduten talenturik herri sublebazio hau hondoratzeko.