http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-08-04/005/001/gogoetak_itsasoari_begira.htm

2013-08-04

Arrantzale jubilatu batek deitu ninduen Getariako moilan. Erosi-berri duen ontzia erakutsi nahi zidan, «kanoa» dotore bat, txibietarako darabilena. Lemaren kabina gaineko bandera espainolari begira nengoela ikusirik, jartzera behartu zutela esan zidan, isunaren mehatxuz eta presentzia polizialaren izutzeko ahalmena profitatuz.

Yatea erosi eta berehala agertu zitzaizkion bi Patrol berde banderaz galdezka. Barruan zeukala, berak. Ezetz, kanpoan behar zuela, ongi bistan, bestela 300 euroko isuna izango zuela.

Irudikatu nuen, goiz batean, komisaldegian tenientea aginduak ematen bere gizon armatuei: hartu zortzi gizon, sartu bi Patroletan eta zoazte, legedia eskuan, Getariako moilara arrantzale jubilatu bat mehatxatzera. Justu ni moilatik ateratzen ari nintzela ikusi nituen berriro Guardia Zibilak etortzen: zortzi gizon, bi Patroletan, ea arrantzale gizarajoak haien agindua betea zuen baieztatzera.

Justu egun hartan Espainiako Defentsa ministroa zetorren egunkarian, esplikatuz ejerzitoak Euskadin dituen kuartelak ez dituztela itxiko, «defentsa nazionala» burutzeko beharrezkoak direlako.

Saiatuko gara historia ahazten, baina errealitateak gure begien aurrera ekarriko digu, etengabe, egia izugarria: konkistak jarraitzen duela, isil-isilik, atsedenik hartu gabe, setati, iraun eta iraun denboran.

Ekainaren 6ko BERRIAko titularrak gogoratu nituen, Xabier Gantzarainek ironia freskoaz «Alde ederra da gerra oste baketsu hau!» zioen bitartean: «Auzitegi Nazionalak ezker abertzaleko 40 lagun epaituko ditu urrian»; «Bateraguneko bostak kartzelan segitzea ebatzi du Auzitegi Konstituzionalak»; «Inoiz baino kexu gehiago jaso dituzte Behatokian: 1.431».

Euskaldunok, horrela, zigor bikoitza jasotzen dugu: historiak ezarri diguna, batetik, eta gure itsutasuna, bestetik, ingelesen errefrau baten arabera «Jainkoak zigortu nahi gaituenean itsu bihurtzen baikaitu errealitatearekiko».

Gerrak jarraitzen du. Eta ezin badiogu «gerra» deitu, erregimen totalitario baten eraso etengabeak direla esan beharko dugu. Eta jarraitzen du akulturizazioak: Azkoitiko batxilergoko ikasleei egindako inkesta baten arabera, %29ak soilik ezagutzen du Kirmen Uribe, gure ospetsuenetakoa.

Kezkatzen naute berreskuratzeko dauzkagun espazioek, baina larritzen nau, baita ere, gure egoeraz ohartzeko behar dugun denborak.

Duela bi urte gure politikoen noraeza salatu nuen Zer gertatzen zaie gure politikoei? artikuluan, eta txistuak jo zizkidaten. Berriki Maddalen Iriartek gauza beretsua esan du Azpeitian hitzaldi batean, laburtuz, politikoek asko hitz egiten dutela ezer ez esateko, ez direla ezer konpontzeko gauza, eta txaloak jo zizkioten.

Etsai jauna, buenos dias artikuluan salatu nuen etsaiekiko dugun inozotasuna, eta txistuak jo zizkidaten; berriki Hasier Arraizek gauza bera esan du egunkari batean: «PSE-EErekin dezepzionaturik gaude. (…) Madrilen esandako guztia betetzen dute». Mezu ofizial bihurtua da nire ahotan polemikoa zena.

ETArik gabe dena posible zela sinestearen torpezia politikoa ere salatu nuen. Eta hara non, bi urtera, Hasier Arraizek berresten duen nirea: «Esan zuten ETArik gabe dena posible zela, baina ez da hala izan». Eta Joseba Alvarezek ere bai, Libre izeneko dinamikaren aurkezpenean: «Armarik gabeko jokaleku batean ideia guztiak libreki defenda genitzakeela zioten, baina hara non gauden».

Eusko Jaurlaritzaren ospe galduak izan duen birraktibazioa salatu nuen hauteskundeetan, eta apirilean Abel Muniategi, Ibarretxeren garaian Sailburuorde izandakoa arrazoia ematera etorri zitzaidan BERRIAn bertan: «Niretzat frustragarri samarra izan zen, ikusten nuelako hura ez zela gobernua, administrazioa baizik. Eta administratzeko ez da zertan abertzalea izan: egunero sortzen diren lanak konpontzea baino ez da, eta horretarako ez da ideologia konkreturik behar. (…) Nire iritziz Gasteizko gobernutik ezin da gauza miragarririk egin».

Nafarroan (edo EAEn) hauteskundeak irabazita erregimena alda litekeela uste dutenei egoki erantzun zien Moañako arrantzale batek, telebistan preferenteen auzia zeinek konpondu beharko lukeen galdetu ziotenean: «Lehenengo goiko gobernuak, eta gero gureak». Lehen esaldian eskua altxa zuen, bigarrenean jaitsi, garbi agertuz bizi dugun sistema politikoaren hierarkia.

Herri baten ahuldaderik handiena da ez jabetzea daukan indarraz. Eta esklabotzaren sintomarik nabarmenena da herri arrotzaren gorrotoak beretzat hartzea, zapaltzaileak digun gorrotoa geuk ekoiztea eta geure identitatean txertatzea. Gure arteko haserrea gauza gozoa da etsaiarentzat.

Gure fragmentazioa Gaztelan diseinatu zen. Gure osotasuna Euskal Herrian diseinatuko da. Euskal Herriak diseinatuko du bere buruarentzat. Guk ez genion Gaztelari deitu hona etor zedin gure erakundeak konpontzera; orain ere ez diogu deituko, ez laguntza eskatzeko, ezta informaziorik emateko ere. Gure etorkizuna guri inporta zaigu, ez Espainiari edo Frantziari, besteak beste, haien borondatearen aurka eraiki beharko dugulako.

Okupatu gintuztenetik arazoak besterik ez ditugu izan haiekin. 800 urte. Nahikoa da arazotan ibiltzeko, ezta? Independentziarekin bukatuko dira arazo horiek; eta hortik aurrera, edozein estatuk munduaren egoerak eraginda dauzkan arazo berberak izango dira gureak, baina burujabetzatik abiatuta konponduko ditugu, eta ez menpekotasun politikotik.

Hori lortzen ez dugun artean, beti haserre ibiliko gara Espainiako «makinaria judizialarekin», Frantziaren adar-jotzeekin, beti borrokan. Ibiliko gara inoiz gure herriaren potentzialitate guztia garatu ezinik, beti erdizka, errenka, erdipurdika, errespetua eskatuz espainol agintari atzerritarrei, Konstituzionalari giza-eskubideak bermatzeko ardura exijituz, itxaropen mortuaz munduan gure negarrari kasu egingo dioten agintarien esperoan eternalki, historiaren aurrean behin betiko askatasun oso, global eta integrala lortzeko ezgauza izan ziren herrien zerrenda tristean negar-zotinka.

http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-05-05/004/001/morrontza_baten_azken_aztarnak.htm

2013-05-05

Nafarroako Erresumaren kronika barneratu nuen egunetik inperialismo oro salatzen duen detektore bat ernaldu zitzaidan barruan, eta bere alarma-hotsak egunero jotzen du albiste edo iritzi askoren aurrean.

Gogoan dut zein mingarria egin zitzaidan titular hau irakurtzea, 2011ko irailean, El País-en bidaiei buruzko gehigarrian: «Dominikar Errepublika, Kolonek zapaldu zuen lehen uhartea izateko ohorea daukan herria». Inperialismoaren mezua: ohoretzat hartu behar duzu genozidioaren zerrendan lehena izateko aukera.

Inperialismoak kutsatzen ditu eguraldiaren mapak ere: Espainiako hedabide guztietan, publiko edo pribatu, Portugal zuri agertzen da beti, han ez dago eguzkirik inoiz. Inperialismoaren ideia: guk zapaldu ez dugun herririk ez da existitzen guretzat.

Afganistanen armada espainola zuzentzen duen Luis Cebrian koronelak esan zuen: «Bai, intentsitate txikiko bortxakeria herri haren kultura propioan txertatua dago». Mendeko nazioak genetikoki basatiak direla hedatzeaz gain lortu baitute inperialismoaren intentsitate handiko biolentzia normaltzat hartua izatea munduko herrialde hegemonikoen kontzertuan.

2012ko azaroaren 1ean normaltasun osoz aipatuko du El Paíseko editorialak Herbehereetako gobernu berriaren hizkuntza politika: «Nederlandera ez dakienak ezingo du oinarrizko diru-laguntza sozialik jaso». Baina egun berean Patxo Unzuetak Sorturen asmo linguistikoak salatuko ditu asaldaturik: «Ponentzian diote euskal estaturik gabe ezinezkoa dela euskarak aurrera egitea, azken hamarkadetan errealitateak gezurtatu duen baieztapena izateaz aparte norabide autoritarioa erakusten duena». Inperialismoaren araua: gure inposizioa normala da, mendeko lurraldeena autoritarismoa.

Javier Valenzuelak munduaren egoera geopolitikoa aztertzen zuen: «Mundu mailako desorden batean gaude, eta etorkizun hurbilean Erdi Aro berri bat datorkigula esan daiteke, tronuen arteko gerra gupidagabe bat non ez den inor gailenduko». Inperialismoaren teoria: Europako nazio genozidak gailentzen zirenean mundua ordenean zegoen, eta haien hilketa odoltsuak modernitatea ziren, ez Erdi Aroa. Frantziak Mali inbaditu zuenean El Paíseko kronistak emandako bertsioa: «Hollandek, nonbait, Afrikako gerran ikusi du estatista handi baten moduan agertzeko aukera». Inperialismoaren aholkua: serio hartua izan nahi baduzu, antola ezazu gerra bat, baina Europatik urrun.

Iazko udan, Josu Uribetxeberria gose greban zegoela, ezker abertzaleak eman zion sostengua azpimarratu zuen José Yoldik, hauen «errebindikazio grina asegaitza» salatuz. Inperialismoaren oharra: Espainian legea betetzeko eskatzea, euskal presoen giza eskubideei dagokionean, grina hutsa da, eta aseezina. Legearen aplikazio hutsa bortxakeriatzat aurkezten dute inperialismoaren mezulariek, demokrazian alderantziz denean: legeak ez aplikatzeari deitzen zaio bortxakeria.

Inperialismoak, nahiz eta gaur lurralde handirik eduki ez, dominazio bidezko harremanak gauzatzen ditu beti menderatuekin. Integratzea lortu ez duen lurralde oro, erresistentzia hari mehe bat bada ere bizirik gorde duen edozein herri kolonia moduan tratatzen du, harreman hierarkikoa ezarriz: goitik beherakoa, inoiz ez berdintasun legekoa. Eta behean gu gaude, noski. Horretan ez dugu despistatu behar.

Inperialismoak, lehen ezaugarri gisan, arrakasta izan duen edozein antolakuntza politikok bezala, irautea du helburu, bere dominazioa mantentzea. Gure eguneroko bizitzak etengabe agertzen dizkigu alor guztietan menderaturik dagoen herri bat garela erakusten duten aztarnak. Baita literaturan ere.

Gure idazleei Espainian ematen zaien tratu mediatikoa tamalgarria da oro har; edo bestela ez da ematen. Aspaldi salatu zuen Arturo Casas irakasle galiziarrak bere blogean: «Botere hegemonikoa aberatsa da, plurala eta menderakaitza, baina bazter erregionalizatuen mundua ez da hain aberatsa, uniformea baizik, osagarri hutsa, eta nahikoa da bazter horietan ordezkari bat seinalatzea, horrela, singularrean. Gune hegemonikoen aspirazioa da haien zaindariek extrarradioan baliagarritzat seinalatzen dutena bereganatzea, metabolizatzea, eta bide batez haien ezaugarri identitarioak kamusten badituzte, askoz hobe».

Hala funtzionatu dute literatura periferikoek Espainian. Gurean 20 urte behar izan dituzte bigarren ordezkari bat onartzeko. Baina Kirmen Uribek berak ere salatu du tratamendu honen ankerkeria BERRIAko elkarrizketa batean: «(…) Agian onegia izan nintzen, batez ere, kanpora atera nintzenean. Espainiako sariaren ondoren hedabideek erabili egiten zaituzte. (…) Kanpoan ahul agertzen zara, babesgabe; eta agertu nahi duzu zabal, eskua luzatuz. Aurreiritzien kontra borrokatu behar duzu, hitz egin dezaten euskal literaturaz, pixka bat bada ere».

Suso de Toro idazle galiziarrak honela deskribatu zuen bere esperientzia espainola: «Espainia demokratikoa nazionalismo espainolistaren eta integrismo identitarioaren gainean eraiki zen. (…) Harreman arraroa eskaintzen digute: ez digute naziotartasun espainola onartzen, baina ezta gailegoa ere, eta atzerritar moduan tratatzen gaituzte. Madrileko hedabideen xenofobia inplizitua eta esplizitua eskandalu bat da».

Inperialismoaren bigarren ezaugarria da ez diola menderatuari askatasun politikoa lortzen lagunduko. Literatura bezalako gauza nimiñoetan ez badu amorerik eman, gutxiago eskainiko du menderatuaren independentzia bidean lagunduko duen ezer. Horregatik, erabakitzeko eskubidearen leloa gure artean aspaldian zirkulazioan jarri den hanka sartzerik handienetakoa dela iruditzen zait.

Ez dugu beste modu batean pentsatuko beste modu batean hitz egiten ez badugu. Ez genuke esan behar berdintasun egoeran gaudela orain, normalizazioa iritsi dela, egia ez denean. Normalizazio hori geure estatu eta demokrazia propioan soilik iritsiko dugula esan behar genuke.

Diagnostiko horretatik abiatzen bagara, dena posible izango da gure etorkizun politikoan; hortik kanpo ez dugu ezer erdietsiko gure morrontzaren infernuan. Lehengoa berriro ere, kolore edo sigla ezberdinekin apaindua.