Tag Archives: berria

HAL 9000

http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-10-12/006/001/hal_9000.htm

2013-10-12

HAL 9000

IÑAKI LASA

EUSKALTZALEA

Stanley Kubricken pelikulan Discovery espazio-ontziak zeraman sistema informatikoaren izena da HAL 9000. Sistemak bere izanaren kontzientzia hartzen du, eta erabakiak bere kabuz hartzen hasten da. Ondorioa larria da oso: deskonektatu nahi dutela ohartzen denean, hainbat astronauta hil egiten du, HAL 9000rentzat sistemak berak bizirik irautea lehen mailako helburua dela garbi utziz. Ongizatea astronautentzat, ordea, sistemaren deskonexiotik pasatzen da ezinbestean. Sistema ala gu. Ederra metafora.

Espainia eta Frantziako Estatuek urteetan sistema bat eraiki dute herrien garapen librea eragozteko. Asmo homogeneizatzaileek botere ekonomikoa, mediatikoa, linguistikoa, kulturala eta politikoa erabiltzen duen sistema izan dute tresna helburu hori lortzeko. Une historiko desberdinetan forma desberdinak izan baditu ere, sistemaren ezaugarriak urteetan mantendu dira, eta bere eraginkortasuna zalantzarik gabea da. Herri batek izana galtzen du, bere-bereak dituen ezaugarri kulturalak, linguistikoak eta politikoak galtzen dituenean. Bada, hori eta ez besterik bilatzen dute aipaturiko Estatuek: asimilazioa homogeneizazioaren bitartez. Wertek ikasleak espainolizatu nahi ditu, Reinhard Heidrichek txekiarrak germanizatu nahi zituen bezalaxe, bertako kulturaren garapena eragozten duen sistema bat eraikiz alegia, hezkuntza, ekonomia, administrazioa, kultura eta abar bere gain hartuz. Hainbatek inozoki argudia dezake sistemaren parte baten kontrola gure esku dagoela; guk eta ez beste inork erabakitzen duela hainbat alorretan; hizkuntza arazoa, esate baterako, euskaldunon arteko arazoa dela, edota hauteskundeen bitartez autodeterminatzen garela. Inozo hori!!! Egiturazko giltzen erabakimena berarentzat gordetzen duen bitartean, Estatuak du sistemaren kontrola. Nola argudia daiteke guk erabakitzen dugula ezer, jai giroko txupina nork bota ere haiek erabakitzen dutenean?

Zer dela-eta erabaki behar dute Madrilen edo Parisen nola eta zer ikasten duten gure txikiek? Zer dela-eta erabaki behar dute gure herriaren etorkizunaz ezer? Nork eman die baimena sistema mediatiko itogarri baten bitartez haien kultura inposatzeko gurea bazterrean utziz? Espainiak eta Frantziak eraikitako sistemak du kontrola; haiek dute boterea; haiek erabakitzen dute, umiliazio sekularrari segida emanez. Estatuak deskonektatu behar ditugu, Discovery-ko astronautek HAL 9000 deskonektatu behar zuten bezalaxe. Baina, nola deskonektatzen da Estatu bat?

Deskonexioaren botoi gorriak estrategia du izena. Botoia ez dago inon; sortu beharra dago. Zoritxarrez, denbora faktoreak ez du gure alde egiten. Apaltzen ari da prozesuari indarra eman diezaiokeen herri gogoa; estrategia autonomistaren porrotak eta borroka zuzenaren hutsak nora ezean jarri ditu herritarrak. Frustrazioa eta etsipena nagusitzen ari da sistemaren deskonexioa defendatu duten indar politiko abertzaleak sistemaren beraren gestiogintzan murgilduta daudela ikustean. Une oro jada iraganean gelditu diren gaiak nagusitzen dira eztabaidan; jardun politikoa atzera begira dago oraindik, aurrera begirakoak ahaztuta. Zama handi bat arrastaka eramaten kondenatuta bageunde bezala ari gara. Nora ezean goazelako sentsazioa hedatua da. Bitartean, sistema denaren jabe da; gure oraina eta etorkizuna erabakitzen ditu; kulturalki, linguistikoki, ekonomikoki, politikoki baldintzatzen gaitu, dagokigun eta behar dugun askatasuna ukatuz.

Baina, bada irtenbidea. Sistematik kanpo lan egingo duen herri mugimenduaren aliantza estrategikoa da bidea. Sistemarekin inolako menpekotasunik izango ez duen herri mugimendu independentea. Ez menpekotasun ekonomikorik, ez funtzionalik ez eta politiko edo organizatiborik ere. Alderdi politikoen muga nabarmenak gaindituko dituen herri mugimendu sendo eta egituratua da irtenbidea alor organizatiboari dagokionez.

Herritarrak saretuz lan egin behar du mugimendu horrek. Sare berriak sortuz eta berez dauden sareetan integratuz lan egin beharra dago. Kontsignarik gabe, goitik beherako agindurik gabe, jendeari askatasunez eta kreatibitatez lan egitea ahalbidetuko dioten ideia markoak denon artean adostuz. Harreman publikoak dira lan jardunaren zutaberik garrantzitsuena. Jendearekin egon beharra dago; aktibatu, eta estatuentzat kontrolaezina eta gaindiezina izango den mugimendua osatu. Herritarrak dira aldaketaren motorra; herritarrak aldaketaren arrazoia. Gure izana ukatzen duten Estatuei begira lan egitea hutsegite estrategiko handia dela iruditzen zait, neurri handi batez horrek haien boterea handitzen duelako. Gure historia hurbilean, herritarren oinarrizko beharrak asetzeari begira lan egin dugunean Estatuei begiratu gabe, sistemari muzin eginez, orduan eman ditugu pausorik sendoenak, oraindik ere estrategikoak diren proiektuak sortuz. Deskonexioa ahalbidetzen duten proiektuen sorkuntzak definitu behar du jardun estrategikoa. Estatuen boterea efektibo bihurtzen duen horri desobedientzia eta herri libre batek bezala pentsatu eta jardun.

Askatasunaren bidea kolektiboki egin behar den bidea da, lehentasun osokoa. Botere ekonomikoa, kulturala, linguistikoa eta politikoa berreskuratzen dugun unean izango dira zilegi gestiogintzaren inguruko eztabaidak; bitartean, estrategia onargarri bakarra, gure energia guztia eskatu behar digun estrategia bakarra, independentziara eramango gaituena da.

Zer gertatzen zaie gure politikoei?

http://paperekoa.berria.info/iritzia/2011-10-21/004/001/zer_gertatzen_zaie_gure_politikoei.htm2011-10-21

Zer gertatzen zaie gure politikoei?

MIKEL I. URIARTE

IRAKASLEA

Zer gertatzen zaie gure politikoei? artikulua dela eta, hari zuzendutako pare bat erantzun irakurtzeko aukera izan dugu azken egunotan. Bata sarean, eta bestea BERRIAn. Nik ere hiru artikulu horietan esan denaren inguruan hausnarketa bat egin nahiko nuke.

Pako Aristiren artikuluan «politikoen» nora eza azaleratzen da, eta Espainiako hauteskundeak hizpide hartuta, kritika egiten die hara «Nazio bezala» joan nahi dutenei. Estatu batek hauteskundeak antolatzen dituenean, bere boterea, lurraldetasuna eta eskubideen iturburua finkatzen dituela argudiatzen du Aristik, eta ez dio inolako zentzurik ikusten hori legitimatzeari: «Biolentziaren bidez nagusitu den estatu batek ez du onartzen lurralde menderatuak beste estatu baten aldarria bere egituren barruan praktikan jartzea».

Euskal Herrian, herri okupatu bezala, horrelako gaien inguruko gogoeta egitea, guztiz beharrezkoa dela ikusten dut. Badirudi hala ere, sarean erantzun dionari Aristiren purrustada bat iruditu zaiola. Ez dakit zergatik. Uste dut, herri menderatu batek, bere independentziara bidean, kontu handiarekin, eta egoera oso ongi aztertuta erabaki behar duela zein kasutan izan daitekeen komenigarria zapaltzaileek ezarritako hauteskundeetan parte hartzea, hau da, estrategia bat izan behar du, eta nire iritzi apalean, ez da hori gure herriaren kasua, tamalez. Ez dut uste oker nabilenik haien hauteskundeetan eta haien sisteman oso modu «naturalean» parte hartzen dela esatean, ia gure hauteskundeak izango balira bezala eta haietatik lorpen garrantzitsuak esperoko balira bezala. Hori ez da, nire ustez, herri kolonizatu batek, bere independentzia eta duintasuna lortzeko jarrera egokia.

Sarean erantzuten dionak, bere zergatia aurkitzen dio parte hartzeari. Badirudi Aristiren hausnarketarekin iraindua sentitu dela, eta azaltzen dio parte hartzen duten horiek ez direla tontoak, ondo asko dakitela bertan ez dutela inolako eskubiderik lortuko. Beste batzuek ere esan izan duten bezala, bere ustez kontua «Madrili zapatan harri koxkor bat sartzea da, molestatzea».

Herri kolonizatua izanik, komunikabide guztiak, hezkuntza sistema, indar armatuak… denak etsaien esku daude, eta beraz, arrisku handia daukagu beraien trikimailu guztien barruan asimilatuak izateko. Guztiok dakigun bezala, egoera honetan, gure nortasuna eta duintasuna mantentzea ez da gauza erreza, eta horregatik, errepikatzen dut, herri batek arerioaren sistemako hauteskundeetan parte hartzea erabakitzeko, oso ondo pentsatua izan behar du zertarako egiten duen hori, eta horrekin lortzen denak konpentsatu beharko lituzke hartzen diren arriskuak. «Madrili zapatan harri koxkor bat sartzea, molestatzea» ez zait inondik inora pisuzko arrazoia iruditzen.

Zer gertatzen zaie gure politikoei? artikuluak, aipatutako bi erantzun horietan antzeko erreakzioa sortu du; biek eskatu dizkiote nolabait azalpenak Pako Aristiri bere inplikazio politikoari dagokionez. Aristirenaren antzeko artikuluek, hitzaldiek, liburuek, maiz sortu dute erreakzio hori zenbaitzuen artean. Alderdi politikoekin bat ez egitea, eta kritika bat egitea jarrera harroa dela iruditzen zaie, eta hori egiten duena besaulkian eserita irudikatzen dute ezer egin gabe. Atrebentzia iruditzen zait horrelako ondorioa.

Ohartzen naiz alderdi politikoekin identifikatuak sentitzen diren batzuk, beste edozein alderdi politiko «aurkariren» kritikak askoz hobeto hartzen dituztela kritika mota hauek baino. Sumindura handiagoa sortzen du zenbaitzuengan telebista eta egunkarietan ateratzen zaigunaz haratago, hortik aparteko bideak jorratu daitezkeela ikusteak, eta jendea horretarako prest dagoela ikusteak. Eta horri, «ezer ez egitea» deitzea erabakitzen dute. «Egitea» etsaiaren joko arauen barruan bakarrik izan daiteke ikusten denez, gainontzekoak, «purrustadak» dira, eta, beste batzuen ustez, utopia.

Gure estatu propioa, independentzia, lortzeko hausnarketa politiko serioa egiteko eta bultzatzeko jendea prest dagoela ikusteak arnasa eta zoriona sentiarazi beharrean, sumindura sortzen du batzuengan; irainak ikusten dituzte kezka besterik ez dagoen lekuan. Aristik planteatu duen gaia eta beste asko sakonki lantzea beharrezkoa dugu herri honetan. Emaitzak ikusi besterik ez dago hortaz jabetzeko. Iraindua sentitzen dena, etsita dagoen seinale agian, etsaiek jartzen diguten bidetik kanpo beste biderik egin ezin dugula erabakita daukanaren jarrera dela iruditzen zait.

Ez dut uste, alderdi politikoen nora eza azaleratzea horren gauza arraroa denik, eta are gutxiago gaizki hartzekoa. Alderantziz, beharrezkoa da.

Herri kolonizatu batek bizi ahal izateko, bere independentzia helburu minimo bezala izan beharko lukeenean, gauza ugari entzuten dira gure inguruan: batzuek aberri eguna independentzia nahi dutenentzat eta nahi ez dutenentzat ere badela esan izan dute, oso herri «anitza» garelako. «Francoren heriotzaren gerorako diseinatutako operazio politikoa (Euskal Herria asimilatzea helburu zuena)» gainditutzat jotzen dute beste batzuek, eta «marko demokratikoa eraikitzea helburu duen aro berriaren atarian gaudela» pentsatzen dute. Beraz, etsai guztiak gure artean sartuak ditugularik, independentzia lortu aurretik demokrazia bat irudikatzen dutenak badira («marko demokratiko» delakoa), zeinean «aukera guztiak errespetatuko diren» (independentzia ere bai, diote…).

Hau guztia ikusita, nora ezean dabiltzala planteatzea eta haiekiko zalantzak sentitzea, gauza normala iruditzen zait. Izan ere, independentzia ez da aukera bat beste batzuen artean, ez da iritzi bat iritzi askoren artean. Aukera bakarra da. Herri kolonizatu batek independentzia lortzen duenean bakarrik hartuko du arnasa, eta hortik aurrera hasiko da berarentzat demokrazia. Hori ez du lortuko hain zuzen ere, etsaiekin «errespetuzko» elkarrizketa «demokratiko» batean.

Gauza hauetaz herritarron artean garbi hitz egiteari ekin diezaiogun lehen bait lehen… ziur naiz gure indarrak etsaiek «uzten» dizkiguten joko arauetatik kanpo pentsatzeko eta ekiteko erabiltzeak emaitza onak lortzeko aukerak handituko dituela!